आजच्या काळात शेतकऱ्यांना अनेक अडचणी येतात. त्यामध्ये एक मोठी अडचण म्हणजे पिकांवर वन्य प्राणी आणि जनावरांचा हल्ला होणे. त्यामुळे पिकांचे खूप नुकसान होते. या समस्येवर उपाय म्हणून महाराष्ट्र सरकारने “तार कुंपण योजना” सुरू केली आहे. या योजनेत शेतकऱ्यांना त्यांच्या शेताभोवती ताराचे कुंपण बसवण्यासाठी सरकारकडून पैसे म्हणजेच आर्थिक मदत दिली जाते. त्यामुळे शेतकऱ्यांची पिके सुरक्षित राहतात आणि उत्पादनही वाढते.
ही योजना शेतकऱ्यांसाठी खूप उपयोगी आहे. सरकार शेतकऱ्यांना काटेरी तार आणि लोखंडी खांब खरेदी करण्यासाठी अनुदान म्हणजेच काही भागाचे पैसे देते. जर शेतकऱ्याची जमीन १ ते २ हेक्टर असेल तर त्याला ९०% पर्यंत मदत मिळते. २ ते ३ हेक्टरसाठी ६०% मदत मिळते. ३ ते ५ हेक्टरसाठी ५०% आणि ५ हेक्टरपेक्षा जास्त जमिन असणाऱ्या शेतकऱ्यांना ४०% मदत मिळते. उरलेले पैसे शेतकऱ्यांनी स्वतः भरावे लागतात. म्हणजे लहान शेतकऱ्यांना सरकारकडून जास्त मदत मिळते.
या योजनेचे अनेक फायदे आहेत. पहिला फायदा म्हणजे पिके जनावरांपासून वाचतात. दुसरा फायदा म्हणजे चोरट्यांपासूनही शेत सुरक्षित राहते. तिसरे, मजबूत तार लावल्याने कुंपण दीर्घकाळ टिकते आणि वारंवार दुरुस्ती करावी लागत नाही. चौथे, पिके सुरक्षित असल्याने शेतकऱ्याचे उत्पन्न वाढते आणि त्यांची आर्थिक स्थिती सुधारते. पाचवे म्हणजे शेतकऱ्यांना मानसिक शांती मिळते कारण त्यांना त्यांच्या पिकांची काळजी कमी करावी लागते.
ही योजना घेण्यासाठी काही अटी आहेत. अर्ज करणारा शेतकरी महाराष्ट्राचा रहिवासी असावा. त्याच्याकडे शेतकरी ओळखपत्र असणे आवश्यक आहे. जमीन त्याच्या नावावर असावी किंवा भाडेतत्त्वावर घेतली असल्यास त्याचे कागदपत्र असावे. जमीन अतिक्रमणमुक्त असावी. पिकांचे नुकसान झाले असल्याचा पुरावा द्यावा लागतो. तसेच ग्रामपंचायत किंवा समितीची परवानगी घ्यावी लागते.
अर्ज करताना शेतकऱ्यांना काही कागदपत्रे द्यावी लागतात. जसे की – शेतकरी ओळखपत्र (महाडीबीटी कार्ड), जात प्रमाणपत्र, बँकेचे पासबुक जे आधारशी जोडलेले असावे, ग्रामपंचायतीचा दाखला, समितीचा ठराव, जमीन इतरांच्या नावावर असेल तर संमतीपत्र, वन अधिकाऱ्याचा दाखला आणि स्वतःची घोषणा की यापूर्वी ही योजना घेतलेली नाही.
अर्ज प्रक्रिया सोपी आहे. शेतकऱ्याने सर्व कागदपत्रे तयार करून स्थानिक कृषी विभागाच्या कार्यालयात जावे. तेथे अर्ज भरून कागदपत्रांसह द्यावा. अधिकारी अर्ज तपासतात आणि पात्र असल्यास अनुदानाची रक्कम शेतकऱ्याच्या बँक खात्यात जमा केली जाते. काही वेळा अधिकारी प्रत्यक्ष शेतावर जाऊन तपासणीही करतात.
ही तार कुंपण योजना शेतकऱ्यांसाठी खूप उपयुक्त आहे. यामुळे शेतकरी कमी खर्चात आपल्या पिकांचे संरक्षण करू शकतात आणि त्यांचे नुकसान टाळू शकतात. सरकारची ही योजना शेतकऱ्यांचे कल्याण आणि शेतीच्या विकासासाठी खूप महत्त्वाची ठरते.